Yolda Lastik Patlarsa Ne Yapmalıyız?

Bizlere araç altında monte halindeyken maksimum verim sağlaması adına kullandığımız araç lastikleri birçok koşulda patlama noktasına gelebilir ve kimi zamanlarda can güvenliğimizi tehlike altına atabilir. Bir anda aldığı büyük bir hasar veya küçük bir hasarın lastiğin içindeki havayı yavaş şekilde dışarı atması ile birlikte karşımıza birçok senaryo çıkabilir. Lastiğimizin patladığını park halinde iken görüp direkt müdahale edebiliriz. Ya da bundan farklı olarak lastiğiniz seyir halindeyken patlayabilir. Bu durumda panik halinde olmamanız ve direksiyon ile doğru hamleleri yapmanız oldukça önem taşımakta. Tabii öncesinde önlemlerinizi almanız gerekli. Lastiğinizin kalan ömrüne ilişkin kontroller, mevsimlik ve doğru lastik kullanımı gibi unsurları da göz önünde bulundurmalısınız ki bu tür durumları yaşamanız daha az olası olsun. Bu yazımızda ise lastik ömrünü nasıl düzenli olarak takip edebilirsiniz, lastiklerin çeşitli patlama nedenleri ve bunların nasıl önlenebileceği, “lastik patlaması nasıl anlaşılır?”, “lastik patladı ne yapmalıyım?” gibi soruların yanıtlarını bulacaksınız.

Lastik Ömrünü Düzenli Takip ve Periyodik Kontrol

Aracınızda kullandığınız lastiğin de bir ömrü vardır. Bu konuda uzmanların birçok açıklaması mevcuttur. Bu açıklamalardan biri de JATMA, yani Japon Otomobil Lastiği Üreticileri Derneği tarafından yapılan “Binek ve hafif ticari araçlara yönelik kullanılmış veya kullanılmamış (yedek stepne dahil) lastikler üretim tarihinden sonra 10 yaşını doldurmuş ise gözle görülür herhangi bir hasara veya şekil bozukluğuna sahip olmasa dahi ya da diş dibi derinliği kullanım için yeterli gözükse dahi yenileri ile değiştirilmelidir,” şeklindeki açıklamadır. Belirtildiği üzere lastiklerin raf ömrü on senedir. Ancak kullanım sırasında bu durum değişkenlik göstermelidir. Öncelikle lastiklerini kış ve yaz lastiği olarak ayırmanız haricinde kat ettiğiniz yola da dikkat etmeniz gerekli. Mevcut lastikleriniz ile birlikte 50 kilometre yol gitmiş iseniz mutlaka lastiklerinizi herhangi bir tehlike unsuruna dönüşmeden değiştirmeniz gerekli. Lastikler doğru kullanım ile birlikte sizlere maksimum verimi vermek üzere tasarlanmış olan nesnelerdir. Doğru kullanım ile birlikte belirtildiği üzere lastiklerinizi on sene muhafaza edebilirsiniz. Ancak kullanım şartlarınız, kullandığınız zemin gibi unsurlar göz önüne alındığında lastikleriniz mutlaka kısa sürede yıpranacak ve bir süre sonra tehlike arz etmeye başlayacaktır. Aynı zamanda satın alacağınız lastiklerin üretim tarihlerini de göz önünde bulundurmalısınız. Uzmanlar belirli tarih aralıkları arasında üretilen lastikleri kullanmanız konusunda sizleri uyarıyor. Ülkemizde kullanım şartlarına göre lastiklerinizi ortalama 4 yılda bir değiştirmeniz tavsiye edilmektedir. Güvenli sürüş sağlamak adına bu kontrollerinizi rutin olarak yaptırmalı ve yapılacak olan işlemleri gerçekleştirmelisiniz.

Lastiğin Patlama Nedenleri

Aracınızın yol üzerindeki tek teması olan lastiklerin patlamasının birden fazla sebebi olabilir. Lastik patlaması nedenleri denildiğinde akla ilk olarak sivri bir cismin lastiğin yüzeyinde bir boşluk açarak ani hava kaybına neden olması gelebilir. En sık yaşanan senaryo da budur. Bu patlama şiddetli ve hızlı bir şekilde gerçekleşebileceği gibi lastiğinizin zaman içinde aldığı hasara bağlı olarak yavaş bir şekilde de gerçekleşebilir. Öyle ki bir süre farkına varmanız mümkün olmayacaktır. Bu gibi patlamaları önleyebilmeniz adına birçok şeye dikkat etmelisiniz. Lastiğiniz aracınız ile yol üzerindeki kasislere düşmeniz sonucu hasar alabilirler. Veya şehir içinde sürekli aracınızla kaldırım gibi yol hizasından yüksek yerlere çıkmanız sonucu lastiğiniz deforme olabilir ve bu deformasyon olası hava çıkışı için yüzeyi inceltecektir. Yavaş bir patlamaya neden olur. Bunun dışında lastiğinizin ömrü dolmuş olabilir. 50 kilometreyi aşan şekilde yol gitmişseniz veya lastiğinizi dört yıldan fazla süredir kullanıyorsanız lastiğiniz kısa sürede en ufak bir hasarla patlayabilir. Bu tür lastiklerin değişimi mutlaka zamanında yapılmalıdır. Aracınıza uygun lastik seçimi önemlidir. Ebatlara mutlaka dikkat etmelisiniz. Arabanız ebatlarına uyum sağlamayan lastikler sizi tehlikeye atacaktır. Bu yüzden buna dikkat etmelisiniz. Lastiğinizi mutlaka aracınız için birinci el almanız gereklidir. Lastikleri ikinci el kullanmak tehlikeyi de beraberinde getirir. Hali hazırda başka bir araçta kullanılmış olan lastikleri bir daha kullanmayın. Bunun dışında lastiğin de bir güç sınırı vardır. Hız sınırını aşarak olağandan hızlı bir şekilde seyir halinde bulunduğunuzda lastiğinizde hızlı bir şekilde aşınma gözlenir ve bir süre sonra bu aşınma lastiğinizi patlatacaktır. Bu yüzden hız göstergelerine uyum sağlamalısınız. Arabanızın kaldırabildiği derecede hızınıza dikkat etmeniz gerekiyor. Lastiklerinizi mutlaka mevsim şartlarına göre değiştirmelisiniz. Kış ve yaz lastikleri mevsim koşullarına göre yapısal olarak farklılık gösterirler. Yaz lastiğini kış ayında kullanmanız veya kış lastiğini yaz ayında kullanmanız lastiklerinizi kuvvetli bir şekilde aşındıracak ve patlama sürecini hızlandıracaktır. Yol ve mevsim şartlarına göre lastik kullanımına dikkat edin.

Lastik Patlaması Nasıl Anlaşılır?

Araba lastik patlaması nasıl anlaşılır konusuna geldiğimizde de şu şekilde açıklama yapılabilir. Lastik patlaması o an anlaşılabileceği gibi bazen anlayabilmeniz çok uzun vaktinizi de alabilmektedir. Ani ve büyük alınan hasarlarda lastik hızlı bir şekilde hava kaybedecektir. Ancak aşınma gibi durumlarda lastiğinizin patlama süreci de uzayacaktır. Ve bunu fark etmeniz oldukça fazla vakit alabilir. Lastiğin yanağına bakarak buradaki hafif şişliği gördüğünüzde lastiğinizin patladığını anlayabilirsiniz. Bunu ne kadar erken fark ederseniz arabanız için o kadar iyi olacaktır. Arabanızın lastiklerinin darbe aldığını veya bir hamleniz sonucu aşındığını düşünüyorsanız mutlaka belirli periyotlarla bunu kontrol etmeniz gerekiyor. Sürücü seyir halindeyken lastik patladığında ise hıza bağlı olarak lastiğin patlama sesini duyabilir, veya darbeyi hissedebilirsiniz. Veya aracınızın yönü patlayan lastiğin tarafına doğru çekilebilir. Bunun dışında ise söylenildiği üzere lastiğinizin hava basıncını düzenli olarak kontrol etmelisiniz. Yavaş şekilde basıncın azalması ancak bu şekilde fark edilebilir ve gereken önlemi bu şekilde alabilirsiniz.

Araç Lastiği Patladığı Anda Yapılması Gerekenler

Araç lastiğinizin patladığını patlama anında veya hasar aldıktan bir süre sonra fark etmeniz mümkündür. Bu durum mutlaka hasar düzeyiyle orantılıdır. Aracınız siz seyir halindeyken patladığında bunu hissetmeniz mümkündür. Lastiği patlayan araba, patlayan tekerin olduğu yöne doğru sizi çekecektir. Bu durumda size düşen görev ise yol kontrolünü kaybetmemektir. Yol kontrolünü kaybettiğinizde hem kendinizi hem trafiği tehlikeye atmış olursunuz. Lastik patlama kazaları da bu yüzden bir hayli fazla. Bunun birincil sebebi hız. Belirlenen sınır üzerinde seyreden araçlarda lastik patlaması meydana geldiğinde hakimiyeti kazanabilmek oldukça güç. Bu yüzden hız sınırlarına mutlaka ve mutlaka dikkat etmeniz gerekiyor. Bunun yanı sıra ikinci etken ise panik. Paniklemeniz halinde aracınızın kontrolünü elinize almanız imkansızlaşır. Panik yapmadan arabanın hakimiyetini kazanmaya çalışın. Aracın kendini çektiği yönün aksine direksiyonu çevirin. Aniden frene basmayın, yavaşça bu işlemi gerçekleştirin. Ani hamleler kazaları da beraberinde getirebilir. Sonrasında yavaş ve sakince aracınızı sağa çekmeye bakın. Daha sonra ise ikaz işaretlerini yola koyabilirsiniz. Ve yardımınıza gelecek olan numaraları tuşlayabilirsiniz. Bunun dışında yavaş süreli olan patlamaları fark etmeniz durumunda da aynı şekilde lastiklerinizi direkt olarak değiştirmelisiniz. Aracınıza binmeden önce etrafında bir tur atarak bakınmakta mutlaka fayda var. Hasar görmüş olan veya yanlış kullandığınız lastikleri değiştirerek lastik patlamasına son verebilirsiniz.