Müsilaj Sorunuyla Mücadelede Dünyadan Yöntemler

Son zamanlarda Marmara Denizi içerisinde görülmeye başlanan ve çözüm yolları tartışılan müsilaj sorunu yaşayan ülkeler geçmişte ve bugün de mevcuttur. Yeni bir doğal olayı olmayan bu sorun, İtalya başta olmak üzere birçok ülkede belirli zaman dilimlerinde görülmüştür. Dünyadaki en büyük müsilaj olayının 1972 senesinde Adriyatik Denizi’nde yaşandığı bilinmektedir. İtalya ve Korsika Adası arasında bulunan Ligurya Denizi’nde 2003 senesinde görülen müsilaj sorunu ise hem bilim insanlarını hem de çevre halkını şaşırtan bir olay olarak tarihe geçmiştir. Bu sorun, büyük bir fırtınanın müsilajı dağıtması ile çözüme kavuşmuştur. 2010 senesinde Meksika Körfezi’nde petrol arama platformlarında gerçekleşen sızıntı sebebiyle oluşan müsilajın etkilerinin hala devam ettiği bilinmektedir. Ayrıca İskandinav ülkeleri ve İngiltere arasında bulunan Kuzey Denizi’nde bu sorunun devam ettiği görülür.

Dünyada bu sorunla mücadelede ön plana çıkan yöntemler arasında sanayi tesislerinin atıklarının denize atılmasını önleyici ciddi kararlar almak, gelişen teknoloji ile birlikte yeni temizleme tekniklerini kullanmak, su kalitesini düzenli olarak takip etmek gibi bazı faaliyetlerin yer aldığı görülür. Bu sorunu daha iyi kavrayabilmek için müsilajın ne olduğu, nasıl ve neden oluştuğu ve nasıl çözülebileceği hakkında daha fazla bilgiye sahip olmak gerekir. Bu bilgilere yazımızı okumaya devam ederek sahip olabilirsiniz.

Müsilaj Sorunu Nedir ve Nasıl Oluşur?

Deniz salyası olarak da bilinen müsilaj, bazı mikroorganizmalar ve bitkiler tarafından üretilen kalın ve yapışkan bir maddedir. Bazı biyolojik ve kimyasal koşulların bir araya gelmesiyle oluşan bu sorun, bakteriyel aktivitelerin artması sebebi ile meydana gelen sümüksü yapıların denizlerde görülmesiyle anlaşılır. Özellikle balıkçılığı ve turizmi olumsuz etkileyen deniz salyası nasıl oluşur sorusunun cevabı hala araştırılmaya devam ederken bilim insanları, çevre kirliliğinin ve deniz sıcaklığının yükselmesi sonucunda fitoplanktonların artması ile oluşur cevabını vermektedir.

Deniz salyasının doğal çevreye verdiği zararların yanı sıra çevrede yaşayan insanları da rahatsız ettiği görülmektedir. Görüntü kirliliğine ve denizin doğal görünümünün değişmesine sebep olan müsilajın bulunduğu denize girmek de insanlar açısından tehlikeli bir durum olabilir. Müsilajın içerdiği parazit, bakteri ve mantarların deride kızarıklık, dökülme ve daha birçok cilt sorunlarına neden olabileceği söylenmektedir. Dolayısıyla insanların denize girmesini ve deniz kenarında tatil yapma hayallerinin gerçekleşmesini engelleyen bir durum olarak karşınıza çıkar. Denizde yaşayan canlıların hayatlarını da tehdit eden bu sorun, balıkçılık sektörünü de olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Balıkların kalitesini ve sayısını düşüren müsilajın insanların balık yeme konusundaki endişelerini beraberinde getirir.

Müsilaj Sorunu Nedenleri ve Etkileri Nelerdir?

Deniz salyası neden olur sorusu üç temel faktör ile açıklanabilir:

1. Deniz sıcaklığının ortalama değerlerin üzerinde olması
2. Denizin durağan olması
3. Denizdeki kirlilik oranının fazla olması

Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Marmara Denizi Müsilaj Sorununun Sebepleri, Değerlendirmesi ve Çözüm Önerileri Raporu’nda yer verilen aşağıdaki tabloda Marmara Denizli’nin yıllık ortalama deniz suyu sıcaklığının arttığı görülmektedir.(https://www.cmo.org.tr/resimler/ekler/21995cdfa871c80_ek.pdf?tipi=78&turu=H&sube=2 )
Deniz salyası Marmara Denizi’nin belirli bölümlerinde ortaya çıkmış ve üç farklı alanı ciddi boyutlarda etkilemiştir. Bunlar; deniz yaşamı, balıkçılık ve turizm olarak karşınıza çıkar. Müsilajın denizin yüzeyinden daha çok derinlerde bulunduğu tespit edilmiştir. Bir kısmının parçalanarak deniz dibine çöktüğü ve sudaki çözünmüş oksijen miktarını azalttığı için deniz yaşamında ekolojik tahribata sebep olduğu görülmektedir. Denizdeki yaşamı tehdit eden bu sorun, toksin içeriği sebebi ile solungaçla nefes alan bazı canlılar için de risk oluşturmaktadır. Bu tehlikeyi sezen canlılar bu bölgeden kaçtığı için biyoçeşitlilikte azalma görülmesi olası bir ihtimaldir. Deniz yaşamının normale dönmesi ve balıkçılık ve turizm gibi sektörlerin yeniden kalkınması için bu sorunun vakit kaybetmeden çözülmesi ve tekrar yaşanmaması için gerekli önlemlerin alınması gereklidir.

Müsilaj Sorununun Çözümü ve Alınabilecek Etkili Önlemler

Müsilaj sorunu nasıl çözülür sorunu alanında uzman birçok bilim insanı ve araştırma kurumları tarafından araştırılmaya devam etmektedir. Marmara Denizi’nde yaşanan bu sorunun temel sebebinin buradaki ekosistemin taşıma kapasitesinin çok üstünde sanayi, tarım ve kent kaynaklı besin yükü ve aşırı biyolojik üretim olduğu öne sürülmektedir. Türkiye’nin nüfus yoğunluğu ve ekonomik faaliyetler bakımından en yoğun bölgelerinden biri olması, buradaki nüfus artışı ve atık yükünün artmasına sebep olmaktadır.
Deniz salyası bir diğer ismiyle müsilaj sorunu için ilk çözüm atık su artıma tesislerinin sürecinin ve kapasitesinin yeterliliğinin sağlanması olur. Atık tesislerinin etkim bir şekilde izlenmesi ve denetlenmesi gereklidir. Bu sorunun yeniden yaşanmaması için ise aylık düzenli olarak su kalitesi izlemesi yapılması ve biyoçeşitliliğin takip edilmesi önlemi alınmalıdır. Duruma hızlı müdahale için deniz deşarjları etkili bir çözüm olabilir. Müsilajın izlenmesi için farklı mekansal ve zamansal çözünürlüklerde uydu görüntülerinin temin edilip çalışmalara entegre edilmesi, öne sürülen bir diğer çözüm yöntemidir. Müsilajın ortadan kaldırılması ve yeniden oluşmaması için ilgili birimlerin ortak bir çalışma planı oluşturması ve denetimler eşliğinde bu planın sürdürülmesi gündemde olan bir konudur. Deniz ekosistemini ve insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen bu sorunun kaynağının ve çözüm yöntemlerinin araştırılması hala devam etmektedir.