Kentsel Dönüşüm Nedir?

Kentsel dönüşüm, şehirde afet riski taşıyan alanların tespit edilip yerine yaşanabilir ve sağlam bir alan oluşturulmasıdır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılan kentsel dönüşüm yasası, 6306 sayılı yasa olarak da bilinir. Bu kanun ile Türkiye’nin her yerinde bulunan, yıkılma riski taşıyan binaların devlet yardımları ile dönüştürülmesi amaçlanır. Eski ve hasarlı binaların yerine güvenilir ve sağlıklı yaşam alanları oluşturmak hedeflenir. Bu sayede olası afetlerde can ve mal kaybı en aza indirgenir. Ayrıca kentsel dönüşüm kanunu, çarpık kentleşmeyi önleyerek daha ferah bir kent modeli oluşturmayı hedefler.
Riskli binaların yıkılmasını içeren kentsel dönüşüm, aynı zamanda yerleşim yerlerinin farklı ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik inşalar da yapar. Kongre ve kültür merkezleri, parklar ve eğlence alanları bu inşalar arasında yer alır. Daha modern ve yaşanabilir kent alanları yaratmak için gerekli görülen yerlere kentsel dönüşüm uygulanmaktadır. Kapsamlı bir projelendirme olarak da tanımlanabilecek kentsel dönüşüm yasası, 2012 yılından bu yana uygulanmaktadır.

Kentsel Dönüşüm Şartları

Hasarlı binaların yıkılıp yerine yaşanabilir binaların inşa edilme sürecini ifade eden kentsel dönüşüm, hak sahipleri için bazı yardımlar sunar. Kira yardımı ve kredi desteği de bunlar arasında yer alır. Bir yapının kentsel dönüşüme dahil edilmesi ve hak sahiplerinin bu yardımlardan yararlanabilmesi için yapının riskli grubunda yer alması gerekir. Riskli alanda veya dışında bulunan, ağır hasarlı ve yıkılma riski taşıyan binalar riskli olarak nitelendirilir. Bunun tespiti, teknik verilere dayanılarak gerçekleştirilir. Binanızın riskli yapı olduğunu düşünüyorsanız; bakanlığa, belediyelere, il özel idarelerine veya bakanlık tarafından lisanslandırılan kurum ve kuruluşlara binanızı tespit ettirebilirsiniz.
Riskli binalar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenir. Belirlenen standartlara uygun olan riskli binalar, kentsel dönüşüme dahil edilir. Bu binalarda oturan kişiler ise hak sahibi olur. Kentsel dönüşüm destekleri ve yardımlarından yararlanabilir. Kentsel dönüşüm projesine başvurmak için binanın riskli yapı niteliğine sahip olması gerekir. Riskli yapı raporu almak için başvuru dilekçesi doldurulmalı ve lisanslı mimarlık firmalarına başvurulmalıdır. Riskli yapı raporu aldıktan sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvuruda bulunulabilir.

Kentsel Dönüşüm Devlet Desteği

Kentsel dönüşüm projesi kapsamında, hak sahiplerine bazı yardımlar ve destekler sunulur. Finansal özellikte olan bu destekler, kira yardımı ve kredi faiz desteğidir. Kira yardımında, tahliye edilen alanın yerine yeni binalar yapılıp teslim edilene kadar hak sahiplerine aylık kira ödemesi yapılır. Eğer mümkünse geçici konut veya işyeri de verilebilir. Fakat mümkün olmaması halinde Bakanlık tarafından kira yardımı yapılır. Aylık ödenen kira bedeli her yıl değişir. Yapılan kira yardımının ilk 5 aylık tutarı, taşınma masrafları ile birlikte peşin olarak ödenebilir.
Faiz desteğinde ise, kredi kullanacak hak sahiplerine Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen oranda faiz yardımı yapılır. Bu faiz desteği, Dönüşüm Projeleri Özel Hesabı’ndan karşılanır. Kredi almaya uygun görülen kişiler, banka tarafından Bakanlığa bildirilir. Bakanlık inceleme yaptıktan sonra uygun gördüğü hak sahiplerine 1 yıl boyunca faiz desteği sağlar. Kentsel dönüşüm yardımları, hak sahiplerinin kentsel dönüşüm süreci boyunca mağdur olmalarını engeller. Binanız kentsel dönüşüme dahil edildiyse, bu yardımlardan yararlanmak için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvuruda bulunmanız gerekir.

Kentsel Dönüşüm Faydaları

Daha yaşanabilir kentler oluşturmayı hedefleyen kentsel dönüşüm projesi, hem ülkemiz hem de vatandaşlar için oldukça yararlıdır. Kentteki sorunlu bölgeleri ve hasarlı binaları daha yaşanabilir hale getirmek, insan sağlığı açısından önemlidir. Ekonomik olarak ömrünü tamamlamış binalar, günün koşullarına uygun hale getirilir ve olası afetlerde mal ve can kaybı önlenir. Çarpık kentleşmenin önüne geçilerek daha ferah kent alanları yaratılır. Kentsel dönüşüm projeleri ile riskli binalar daha güvenli ve sağlam bir şekilde inşa edilir. Bu sayede, değerinde de artış olur.
Bir inşaat yapılırken ödenmesi gereken vergi ve harçlardan muaf olmak da, kentsel dönüşümün sunduğu avantajlar arasında yer alır. Bu sayede, eviniz daha yaşanabilir hale gelirken daha az harcama yapmış olursunuz. Hak sahibi olmak için uygun koşulları karşılarsanız, kira ve faiz yardımından da yararlanabilirsiniz. Kentsel dönüşüm taşınma yardımı ve kredilerini, anlaşmalı bankalardan alabilirsiniz. Böylece daha az masraf ile daha güvenilir bir eve sahip olabilirsiniz.

Kentsel Dönüşüm Sorgulama

Kentsel dönüşüm başvurusunda bulunan kişiler, online olarak kolay bir şekilde süreci takip edebilir. E – devlet kapısına giriş yaparak arama kısmına kentsel dönüşüm sorgulama yazılır. Çıkan ekrandaki bilgiler doldurulduktan sonra, başvuruya dair bilgiler görüntülenebilir. Ayrıca, şehir belediyelerinin web sitesine girerek kentsel dönüşüm sayfasına gidilir. Buradan da kolay bir şekilde sorgulama yapmak mümkündür. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da, kentsel dönüşüm süreci takibi için kullanılabilir. Bir binanın riskli yapı olup olmadığını sorgulamak için de e – devlet hizmetleri kullanılabilir. Buradan riskli yapı raporu almak da mümkündür.
Kentsel dönüşüme giren binalarda oturan vatandaşlar, gerekli koşulları karşıladıkları takdirde desteklerden de yararlanabilir. Bunun için başvuruda bulunmak gerekir. E – devlet kentsel dönüşüm uygulaması ile hem kira hem de faiz yardımı için hak sahibi olup olunmadığı öğrenilebilir. Kentsel dönüşüme dahil edilen evlerde yaşayan vatandaşlar, müteahhit ile bir sözleşme imzalar. Kentsel dönüşüm sözleşmesi olarak adlandırılan bu sözleşmede, tüm süreç ve prosedürler hakkında bilgiler yer alır.