Elektrikli ve hibrit araçlar için geliştirilen rejeneratif frenleme sistemi, harcanan enerjinin geri kazanılmasını sağlayan sistemdir. Elektrikli araç kullanımının yaygınlaşması ile hayatımıza giren rejeneratif frenleme kavramı, aracın şarjının daha verimli kullanılmasını sağlar.
Geleneksel içten yanmalı motoru bulunan otomobillerden farklı olarak elektrikli araçlar, frenleme sırasında kinetik enerjilerini atık olarak kullanmazlar. Bu sırada devreye rejeneratif frenleme sistemi girer ve araçtaki hareket enerjisini geri kazanarak bataryada depolar.
Elektrikli Araçlarda Rejeneratif Frenleme Sistemi Nasıl Çalışır?
Rejeneratif frenleme sistemi, elektrikli aracın hareket halindeyken sahip olduğu kinetik enerjinin, motorun jeneratör olarak çalışmasıyla elektriğe dönüştürülmesini sağlar. Araç yavaşladığında, kinetik enerjinin bir yere gitmesi gerekir. Ortaya çıkan bu enerji, fosil yakıtlı araçlarda boşa harcanırken, hibrit ve elektrikli araçlarda elektrik enerjisine dönüştürülerek bataryaya aktarılır.
Rejeneratif frenleme, kaybolacak olan bu enerjinin tekrar depolanmasını sağlar. Araç hızlandığı sırada, geleneksel enerji kaynağı yerine rejeneratif frenleme ile depolanmış olan enerji kullanılır.
Günümüzde üretimi yapılan elektrikli ve hibrit otomobillerin tamamında rejeneratif frenleme sistemi kullanılır. Rejeneratif frenleme sistemi enerji verimliliğini artırırken, belirli miktardaki enerji tekrar kazanıldığından aracın şarj için ihtiyaç duyduğu süre de uzamış olur.
Elektrikli araçlarda frenleme sırasında oluşabilecek enerji kaybı ve aşınmaların da önüne geçen rejeneratif frenleme, menzilin artmasını ve sürüş maliyetlerinin düşmesini sağlar. Rejeneratif frenleme sistemi sayesinde frenleme sırasında kaybedilen enerjinin yüzde 5 ile yüzde 10’u geri dönüştürülür.
Rejeneratif frenleme üzerinde sürüş koşullarının büyük etkisi bulunur. Şehirler arası yolda kullanılan bir araç yerine şehir içi trafikte kullanılan bir araçta, rejeneratif frenleme sisteminin etkilerini çok daha iyi anlayabilirsiniz. Çünkü yoğun şehir trafiğinde araç ile daha fazla dur-kalk yapmanız ve dolayısıyla da daha fazla frene basmanız gerekir. Ne kadar fazla frene basarsanız, rejeneratif frenleme sistemi ile o kadar fazla enerjiyi geri kazanabilirsiniz.
Elektrikli Araçlarda Rejeneratif Frenlemeyi Kapatabilir Miyim?
Çoğu elektrik araç modelinde, sürüş modu seçenekleri bulunur. Rejeneratif frenlemeyi düşük seviyede kullanmak veya devre dışı bırakmak, seçenekler arasındadır.
Rejeneratif frenleme, zorunlu değilse kapatmayı veya sınırlı kullanmayı tercih edebilirsiniz. Rejeneratif frenlemeye sahip bir EV kullanmaya başlayanlar, özellikle otomatik vitesli bir araçtan EV’ye geçiş yapmış ise bu yeni sürüş stiline alışmakta kısa bir zorluk çekebilir. Ancak özellikle şehir içi kullanımda, rejeneratif frenleme menzil optimizasyonu ve fren balatalarının aşınmasını minimize etme anlamında önemli avantaj sağlar.
Şehirler arası uzun yolculuklarda, rejeneratif frenlemeye fazla iş düşmez. Bazı sürücüler, böyle yolculuklarda rejeneratif frenlemeyi kapatmayı tercih edebilir.
Elektrikli Araçlar, Hangi Durumlarda Rejeneratif Frenlemeyi Kapatılabilir?
Elektrikli araçlarda, batarya doluyken rejeneratif frenleme otomatik olarak kapatılabilir veya sınırlandırılabilir. Benzer bir otomatik sınırlandırma, hava sıcaklığının düşük olduğu durumlarda da gerçekleşebilir.