Elektrikli Araçlarda Şanzıman Var Mı?

Son yıllarda özellikle çevre dostu ve daha ekonomik bir seçenek olarak görülmesi sebebiyle elektrik araç kullanımı yaygınlaşıyor. Kullanımın artmasıyla birlikte, elektrikli araçların geleneksel araçlarla olan benzerlik ve farklılıkları daha sık karşımıza çıkıyor. Elektrikli araç satın almak isteyen kişilerin merak ettiği konulardan biri de şanzıman sistemleri.

Elektrikli araçlarda, motor gücünü yürüyen aksama aktarmakla görevli bir şanzıman bulunur. Ancak geleneksel araçlardan farklı olarak, bu şanzıman vitesli bir şanzıman değildir. Elektrikli araçlarda güç aktarma oranı sabit, tek vitesli bir şanzıman bulunur. 

Elektrikli Araçlarda Vitesli Şanzıman Neden Gerekli Değildir?

İster otomatik ister manuel olsun, geleneksel araçlarda vitesli şanzıman bulunur. Farklı vitesler, farklı RPM (rounds per minute - dakika başına dönüş, yani tur sayısı) aralıklarında motor gücünün yürüyen aksama aktarılmasını sağlar. Vites değiştiğinde, kullanılan dişli ve dolayısıyla aktarım oranı değişir. Bu, verimlilik için gereklidir. 

Aracın durağandan harekete geçeceği aşamada ve düşük hızlardayken düşük viteslerin sağladığı yüksek torka ihtiyaç vardır. Ancak hız arttığında, tork düşer ve yüksek vites daha iyi verim sağlar.

Bisikletlerde yer alan vites ve dişlileri, farklı dişli boyutlarında aktarım oranlarının nasıl değiştiğini gözlemlemek için iyi bir örnektir. Bisiklet sürerken kalkışta, yokuş tırmanırken ve hızlandıktan sonra sizi zorlamayacak doğru viteslerin nasıl farklılaştığına dikkat edin. Arabaların vites kutusunu bisikletlerdeki gibi açık göremeyiz, dişlilerin bağlantısı da elbette farklıdır, ancak temel çalışma mantığı ortaktır.

Elektrikli araçlarda ise elektrik motoru geniş bir RPM aralığında düzenli tork üretebilir. Farklı viteslerde farklı aktarım oranları kullanmaya ihtiyaç kalmaz, tek vites ile kalkışta ve farklı hızlarda sistem gerekli torku üretebilir. 

Ayrıca elektrikli motorların çoğu 10.000 RPM ve üstünde çalışabilir, oysa geleneksel araçlarda ideal çalışma aralığı 2.000-4.000 RPM arasındadır, maksimum RPM 6.000 seviyesindedir. 

Elektrikli Araçlarda Vitesli Şanzıman Bulunmamasının Avantajları Neler?

Daha basit yapıdaki tek vitesli şanzıman kullanımı, elektrikli araçlarda ağırlığı azaltırken, şanzıman için bakım ve olası arıza ihtimalini minimuma indirmekte. 

Ayrıca tek vitesli şanzımandaki sabit dişli mekanizması, vitesli şanzımana kıyasa daha kalın ve sağlam dişli kullanımını mümkün kılar.

Elektrikli araçların ürettiği yüksek tork, yüksek RPM değerleri üretebilmesi ve vites geçiş aralığı bulunmaması ile bu araçlar çok hızlı ivmelenebilir. Araba dünyasında yaygın bir kıyaslama faktörü olan 0-100 km/h hızlanma süresi için, elektrik araçların sağladığı birkaç saniyelik değerler, ancak çok güçlü motorlara sahip benzinli araçlarda karşımıza çıkar.