Elektrikli Araçlar ve Türkiye İçi Uzun Yol Performansı Değerlendirmesi

Sürdürülebilirlik ve çevresel faktörlerin giderek önem kazandığı günümüzde, elektrikli araçlar da çevre dostu bir alternatif olarak değerlendiriliyor. Elektrikli araçlar yalnızca çevre dostu olmalarıyla değil, sürüş performanslarıyla da öne çıkıyor. Ancak EV’lerin uzun yol performansı ve Türkiye’deki şarj istasyonu altyapısı konusunda sürücülerin bazı endişeleri bulunuyor. 

Elektrikli araçların Türkiye içi uzun yol performansı ve Türkiye’deki şarj istasyonu altyapısı ile ilgili tüm detayları yazımızda sizin için anlattık. 

Elektrikli Araçların Uzun Yol Performansını Etkileyen Faktörler

Elektrikli araçların uzun yol performansını etkileyen birçok faktör bulunur. Aracın batarya kapasitesinden sürüş tarzınıza kadar birçok unsur, uzun yolda elektrikli araç deneyiminizi etkiler:

1. Menzil: Menzil & Gerçek Menzil: EV modellerine ilişkin ana metriklerden biri menzildir. Kataloglarda menzil bilgileri, en ideal hava, yol ve kullanım koşulları gözetilerek verilir. Ancak reel kullanımda, bu değer gerçekleşmez. Özellikle uzun yolda ortalama hız yüksek olabilir, klima kullanımınız artabilir ve gerçek menzil, katalog değerinin altına iner.
2. Batarya Kapasitesi: Menzili belirleyen ana faktör, batarya kapasitesidir. Daha yüksek batarya kapasitesi, doğal olarak daha uzun menzil sağlar ancak aracı da ağırlaştıracaktır.
3. Ağırlık ve Tasarım: Elektrikli araçların ağırlığı, yol tutuşu ve aerodinamik tasarımı menzili etkileyen faktörlerdir. Yük taşımak, üst bagaj ile aerodinamiği bozmak, uzun yolda performansın düşmesine sebep olabilir. 
4. Kullanım Şekli ve Sürüş Tarzı: Sürücünün sürüş tarzı elektrikli araç performansını etkileyen önemli faktörlerden biridir. Ani fren ve  ani hızlanma gibi sürüş teknikleri aracın menzilinin düşmesine neden olabilir. Uzun yolda bunlara ek olarak sürekli yüksek hızda seyir yapmak da şarjınızın hızlı azalmasına sebep olur.
5. Hava Koşulları: Hava sıcaklığı, yağış veya rüzgar gibi koşullar, her aracın performansını etkileyen durumlardır. Ancak EV’lerde soğuk hava öne çıkan bir etki faktörüdür. Böyle havalarda aracın batarya performansı düşebilir. Farklı EV marka-modellerinin batarya yönetimi için kullandıkları teknoloji, bu etkiyi sınırlandırabilir.
6. Yol Şartları: Yol şartları ve eğim, menzili doğrudan etkileyen unsurlardandır. Yokuş yukarı ve engebeli yollar menzilin düşmesine sebep olurken düz bir yolda aracın menzil mesafesi artabilir. Yol koşulları, sizin sürüş tarzınızı da ister istemez etkileyecektir.
7. Lastik Seçimi ve Basıncı: Lastik tercihleri, menzili doğrudan etkileyen faktörler arasındadır. Özellikle uzun yolda lastiklerin basıncı doğru ayarlanmalıdır. Hava basıncı düşük olan lastikler menzilin düşmesine neden olabilir. 

Bunlara ek olarak araçta kullanılan koltuk ısıtıcı, klima gibi donanımlar da enerji tüketimini artıran unsurlar arasında yer alır. 

Uzun Yol İçin İdeal Elektrikli Araç Menzili Ne Kadar Olmalı? 

Aracın katalogda belirtilen menzili, %100’den %0’a, ideal koşullarda gidebileceği maksimum mesafedir. Ancak bu yolculuğu hiçbir zaman yapmazsınız. Gerçek hayatta, aracınızı yaklaşık %10-%30 arasında bir şarj seviyesine indiğinde şarj etmek istersiniz ve uzun yolculukta bir mola süresinde şarjınızı tamamlamak istersiniz. Zaman-performans açısından da bu, %80-90 seviyesinin üzerine çıkmayacağınız anlamına gelir. Bu seviyeler zaten EV markalarının batarya ömrü açısından da önerdiği değerlerdir.

Burada kişiselleşen bir faktör var. Sizin için ideal mola uzunluğu ne kadar? Biraz dinlenmek, hızlı bir yemek veya kahve, marketten ufak bir alışveriş ve doğal ihtiyaçlar için genelde 25-30 dakika yeterlidir. Yanınızda çocuklar varsa süre uzayabilir 🙂

Diğer kişiselleşen faktör, molalar arası kaç km veya kaç saat yolculuk etmek istediğiniz. Bu açıdan bakarsanız, en yüksek menzilli EV’ler bile, molalardan hoşlanmayan bir sürücü için uygun değil. Birçok sürücü ve araçtaki yolcular açısından, 1,5-2,5 saatlik sürüşler arasında mola vermek yaygın bir tercih. Ortalama 110 - 120 km/h ile yolculuk ediyorsanız, bu 165 - 300 km’lik bir sürüş demek.

Bu rakamları referans alacak olursak,

• %20’den %80’e 25-30 dakikada şarj olan,
• %60-70 şarj kapasitesi ile 200-250 km yol yapabilecek bir EV ideal görünüyor.

Bu durumda, uzun yolda kullanmayı düşündüğünüz bir EV’nin katalog değeri olarak en az 400 km, mümkünse 450-550 km menzile sahip olmasını tercih edebilirsiniz.

Türkiye İçi Uzun Yol İçin Uygun Elektrikli Araç Modelleri

Uzun yol için uygun olan elektrikli araç modelleri sıralanırken aracın menzili dikkate alınır. Bazı modeller diğerlerine göre daha uzun menzil sunarak uzun yolda rahatlıkla seyahat etme imkanı sağlar.

Türkiye’de satışta olan EV marka ve modellerine ve menzil bilgilerine EV sayfamızdan ulaşabilirsiniz.

Elektrikli Araçları Türkiye İçi Uzun Yolda Kullanmak İçin İpuçları

Uzun yola çıkmadan önce aracınızı %100’e kadar şarj edin. Tam şarj, günlük kullanımda tavsiye edilmez ancak uzun yol yapacağınız durumlar seyrek gerçekleşeceği için bunun bir sakıncası yoktur. Böylece ilk molanıza kadar olan sürüş zamanınızı artırabilirsiniz.

Yol üzerindeki şarj istasyonlarının konumunu önceden bilmeli ve planlı bir seyahat rotası oluşturmalısınız. Aracınızda navigasyon entegreli hesaplama sistemi bulunuyorsa veya cep telefonunuzdaki harita uygulamasından rota planlamasını kolaylıkla yapabilirsiniz. Rota planlaması için yol üzerindeki şarj istasyonlarını da gösteren farklı uygulamalardan yardım alabilirsiniz.

Elektrikli araç ile uzun yol yapmak için bilmeniz gerekenler menzili etkileyen faktörlerdir. Yukarıda sıraladığımız unsurlar, aracın uzun yol performansı üzerinde doğrudan etkilidir. Elektrikli araçların uzun yoldaki menzilini etkileyen en önemli faktörler sürüş tekniği, yol durumu, hava koşulları, aracın ağırlığı, klima kullanımı ve lastiklerdir. Aracı daha sakin ve ortalama bir hızda kullanmanız, enerji tüketimini olumlu olarak etkiler. 

Yol üzerindeki şarj istasyonlarında sıra olması ihtimaline karşı önceden rezervasyon yaptırmanız da fayda sağlayacaktır. Rezervasyon imkanı veren şarj firmalarının cihazları için rezervasyon işlemini, firmanın uygulaması üzerinden yapabilirsiniz. 

Türkiye Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Altyapısı Uzun Yol İçin Uygun Mu?

Türkiye’de 81 ilin tamamında hizmet veren şarj istasyonları mevcut. Talebin çok daha az olduğu şehirlerde dahi şarj istasyonları yer alıyor. Elektrikli araç pazarındaki büyüme ile doğru orantılı olarak Türkiye’deki şarj istasyonu sayısı da her geçen gün artıyor. Artan şarj istasyonu sayısı Türkiye’de elektrikli aracı ile uzun yola çıkmak isteyen sürücüler için güvenilir bir şarj altyapısı sunuyor.

2023 yılı Ekim ayında açıklanan rakamlara göre Türkiye’de toplam 8 bin 861 adet şarj noktası bulunuyor. Bunların büyük çoğunluğu İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya gibi büyük şehirlerde yer alıyor. Ayrıca yoğun şehirler arası güzergahlarda ve özellikle otoyollarda şarj istasyonlarına çok fazla önem veriliyor. Bunun amacı ise şehirler arası yollarda EV sürücülerinin mağdur olmaması. 

Özellikle 2024 yılında yaz/tatil dönemi öncesinde tatil güzergahlarında hızlı şarj altyapısının ciddi oranda gelişmesi bekleniyor.

Türkiye İçi Uzun Yolda Elektrikli Araç Kullanmak Mantıklı Mı? Benzinli Araca Göre Maliyet Farkı Var Mı?

Elektrikli araçların en önemli özelliklerinden biri düşük yakıt tüketimine sahip olmasıdır. Evde/iş yerinde şarj edebildiğiniz durumda EV’ler, benzin ve mazot ile çalışan standart yakıt tüketimine sahip olan araçlar ile karşılaştırıldığında yüzde 85’e kadar tasarruf sağlayabilir. 

Şehirler arası yolculukta, yolda hızlı şarj kullandığınızda maliyetiniz görece artsa da hızlı şarjın km başına maliyeti, benzinli araçların yaklaşık yarısıdır. Yolculuğa çıkmadan önce evde/iş yerinde şarj edebiliyorsanız, ortalama maliyetiniz elbette bunun da altında olacaktır.