Egzozdan Atılan Zehirli Gazlar Nelerdir?

İçten yanmalı motorlarda, hava yakıt karışımı yanarak atmosfere karışır ve buna egzoz emisyonu adı verilir. Motorlu araçların tümü egzoz emisyonu üretir. Pek çok farklı hidrokarbon içeriğine sahip olan ve motoru çalıştırmak için kullanılan araçların yakıtları, insan sağlığı ve çevreye oldukça zararlıdır. Egzoz dumanı içeriği, şunlardan oluşur:

• Karbon monoksit ( CO )
• Yanmamış hidro karbonlar ( HC )
• Azot oksit ( NOX )
• Kükürtdioksit ( SO2 )
• Kurşun ( Pb )
• Karbon ( C )

Karbonmonoksit, hidrokarbonlar ve azot oksit, benzin motorunda %1,1 ve dizel motorunda %0,2 oranında bulunur. Egzoz gazının büyük bir kısmını ise azot, su ve karbondioksit oluşturur.

Egzoz Gazının Çevreye Zararları Nelerdir?

Egzozlardan çıkan gazın, çevreye verdiği zarar azımsanamayacak derecede büyüktür. İlk olarak egzoz gazı, küresel ısınmanın en önemli nedenleri arasında yer alır. Büyük alanlara büyük zararlar vermekle birlikte, yıldırımların daha çok oluşmasına da neden olur. Egzoz gazlarından çıkan ağır metalik gazlar, bitkilerin üzerinde birikir. Bu da, bitkilerin zehirli özelliklere sahip olmasına ve yok olmalarına neden olur. Ayrıca, bitkilerin fotosentez yaparak oksijen üretmesini de engeller. Yağmur, çiy ve sis gibi havanın yoğuşması sonucu, zehirli egzoz gazları bitkilere bulaşır. İçme sularına bile bulaşma ihtimali bulunduğundan egzoz gazı hem çevre hem de insan sağlığı için çok tehlikelidir.
Özellikle büyük araçların egzozlarından çıkan gazlar, oldukça fazladır. Düzenli olarak egzoz muayenesi yapılmaması ise bu gazların daha da yoğun bir şekilde çıkmasına neden olur. Havaya çok hızlı bir şekilde karışan egzoz gazı, bitkilerin ve insanların yaşam alanını tehdit eder. Egzoz dumanı zararları, otomobil sayısının artmasıyla giderek artmaktadır. Fakat, bu zararı minimuma indirmek için egzoz emisyon muayenesi zorunlu kılınmıştır.

Egzoz Dumanı Neden Çıkar?

Egzoz; içten yanmalı motorlarda hava ve yakıt karışımının oluşturduğu gazın, motor dışına ses ve duman olarak atılmasını sağlar. Temel görevi, borularla taşınan sesi en aza indirmektir. İçinde bulunan cam ve elyaf gibi malzemelerle soğurma yapar ve gürültü oluşmasını önler. Fakat egzozdan farklı renklerde ve yoğun bir şekilde çıkan duman, bazı problemlerin göstergesidir. Siyah, beyaz, gri veya mavi renklerde çıkan dumanlar, arızalı bir durum olduğu anlamına gelir. Araba egzoz dumanı farklı renkte ise şunlar olabilir.

• Beyaz duman: Genellikle sürücüler, bu durumun soğuktan kaynaklandığını düşünür. Fakat aslında, soğutma sıvısının silindir yanma odalarına sızması ve buharlaşması sonucu oluşur. Silindir bloğunda bulunan problemlerden dolayı meydana gelir.
• Gri duman: Farklı sorunlar olduğu anlamına gelebilir. Çoğunlukla, turbo yatakları ve turbo mili sekmanları aşındığında turbo yağ yakması sonucu ortaya çıkar. Otomatik şanzımanlı arabalarda, vakum sağlayan modülün bozulmasından kaynaklanıyor olabilir. Karter havalandırma valfinde oluşan problemler sonucu yağ kaçağı oluşur ve egzozdan gri duman çıkmasına neden olur.
• Mavi duman: Motor yağ yaktığı için ortaya çıkar. Segmanlar ve contalar aşındığında, yağ silindirlere sızar ve dışarı atılmaya çalışır.
Siyah duman: Hava filtresi, hava sensörleri ve enjektörlerinde arıza olduğunun göstergesidir. Siyah egzoz dumanı, aracın ve yakıtın verimliliği ile ilgili pek çok soruna neden olur.

Egzoz Gazı Ölçüm

Egzoz gazından çıkan zararlı gazlar, hem çevre hem de insan sağlığı için oldukça tehlikelidir. Bu yüzden, her ülkenin kendi standartlarına bağlı olarak egzoz emisyon ölçümü kuralı vardır. Ülkemizde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın çıkardığı kanuna göre yürütülür. Egzoz emisyon ölçümü ile motorlu araçların, havaya yaydığı egzoz gazının ne kadar zararlı olduğu tespit edilir. Araba egzoz dumanı, belirlenen standartlar içinde yer alan araçlar trafikte kullanım için uygundur. Belirli periyotlarla gerçekleştirilmesi gereken egzoz ölçümü, motorlu araçlar için zorunludur.
TÜVTÜRK tarafından gerçekleştirilen egzoz muayenesi, genel muayeneden geçebilmek için oldukça önemlidir. Eğer aracınızın egzozunda problem varsa, egzoz ölçümüne gitmeden eksiklikleri gidermeniz gerekir. Aksi takdirde, aracınız egzoz muayenesinden geçemez. Egzoz muayenesi yaptırmayan veya geciktirenler için ise yüksek meblağda para cezası vardır. Egzoz ölçümü değeri yüksek olanlara da ceza uygulanır ve tekrar muayeneye gitmeleri gerekir. Egzoz emisyonunu düşürmek için ise egzoz filtresi kullanılabilir.

Egzoz Gazı Filtresi

Araçların egzozundan çıkan zararlı partikülleri minimuma indirmek için egzoz filtreleri kullanılabilir. Egzoz gazında bulunan siyah partikülleri filtreler ve temizler. Egzoz partikül emisyonunu düşürür. Dizel partikül filtresi olarak da bilinir ve yalnızca dizel araçlarda kullanılabilir. Çevreye zarar veren partikülleri hapseden egzoz filtreleri, zamanla dolar ve tıkanır. Bu nedenle, düzenli olarak temizlenmesi gerekir. Aracınızın daha az yakıt tüketmesi, çevreye minimum seviyede zararlı partikül yayması ve verimli bir kullanım için egzoz gazı filtrelerini tercih edebilirsiniz. Ayrıca, egzoz muayenesinden geçemeyen dizel araçlar için de bu filtreyi kullanarak emisyon seviyesi düşürülebilir.
Arabaların egzozundan çıkan gazların zararını, minimuma indirmek için bir başka yöntem de egzoz gazı tahliye sistemleri kullanmaktır. Binek, ağır ve hafif ticari araçların egzozundaki zehirli gazların tahliye edilmesini sağlar. Bu sayede, araçların egzozundan çıkan gazların çevreye zararı minimuma indirgenmiş olur. Belli aralıklarla egzoz gazı tahliye sistemlerini kullanmak gerekir. Egzoz emisyonunun, belirlenen sınırlar içinde kalması için bu oldukça önemlidir. Egzoz muayenesi yaptırmadan önce aracınızın egzoz gazını tahliye ettirebilir ve muayeneden geçebilirsiniz.