Deprem Öncesi ve Sonrasında Yapılması Gerekenler

Deprem, çığ, tsunami ve benzeri birçok doğal afetten Türkiye olarak en aşina olduğumuz ve önlem gerektiren doğal afet pek tabii ki deprem. Ülkemizde deprem haberleri her geçen gün hızla artmakta ve bu afet nedeniyle verilen can kayıpları da çoğalmakta. Önlemlerimizi hızlı bir şekilde arttırmamız gereken deprem Kandilli Rasathanesinin son depremler sayfasındaki deprem listesi göz önüne alındığında yaşadığımız sarsıntılar göz ardı edilecek bir boyutta görünmüyor. Peki ne yapmamız gerekiyor? Ne gibi önlemler almamız lazım? Deprem sırasında alınacak önlemler neler? Deprem öncesi alınacak önlemler neler? Deprem sonrasında neler yapmalıyız? Bu gibi soruların yanıtlarını yazımızda bulabilirsiniz.

Deprem Öncesi Yapılması Gerekenler

Deprem anı veya deprem sonrası yapılacaklardan ziyade deprem öncesi yapılacaklar, yani alınacak önlemler her şeyden daha önemli. Son deprem tablolarına baktığımızda yaşanan can kayıplarının birçoğu önlemsizlik ve ihmalkarlıktan kaynaklanıyor. Yaşanan kayıpları en aza indirmek için deprem öncesinde neler yapmalıyız sorusuna bir cevap bulunması gerekiyor. Deprem öncesi yapılması gerekenler hakkında birkaç bilgi şu şekilde verilebilir. Öncelikle bulunduğunuz binanın imar planı dışında bir bölgede olmaması gerekiyor. İnşaat yönetmeliğine uygun ve depreme dayanıklı binaların yapılması şart. Konutlarınıza deprem sigortası da yaptırmalısınız. Mevcutta bulunan binalara ise deprem desteğinde bulunmalısınız. Dayanıklılığı artırmalısınız. Ev içerisinde size deprem anında engel olabilecek veya yaşamsal olarak risk teşkil edebilecek olan kitaplık, soba ve benzeri şeyleri sabitlemeniz gerekmekte. Aileniz için bir deprem çantası hazırlamalı ve gerekli olan eşyaları bunun içerisine koymalısınız. Herkesin ulaşabileceği bir bölgede bu çantayı tutmalısınız. Binanızda olası durumlara karşın yangın söndürme cihazı bulundurmalısınız.

Deprem Anında Evdeyseniz

Aldığınız önlemlerden sonra deprem anında yapılacaklar da önem taşıyor. Deprem belirtileri hissedildiğinde ilk olarak panik yapmamalısınız. Unutmayın ki panik birçok şekilde sizi zor durumda bırakabilir. Bu yüzden olabildiğince tedbirli hareket etmelisiniz. Evde sabitlemediğiniz bir eşya var ise kesinlikle onun bulunduğu bölgeden düşme ihtimaline karşın uzak durun. “Deprem anında evde nereye saklanmalıyız?” sorusu ise şu şekilde yanıtlanabilir. Kanepe ve benzeri eşyaların yanına çökerek hayat üçgeni oluşturun. Ve çök-kapan-tutun yolunu tercih edin. Başınızı mutlaka korumaya dikkat edin. Panik olarak merdivenlere koşmayın ya da deprem esnasında veya sonrasında asansörleri kullanmayın. Telefonların kitlenme ihtimaline karşın telefonlarınızı acil durum bildirimi dışında kullanmayın. Deprem esnasında evinizde oluşabilecek olan sızıntı ve benzeri durumların ihtimalini düşünerek kesinlikle çakmak, kibrit yakmayın. Veya elektrik düğmelerine dokunmaya çalışmayın. Patlama ihtimaline karşı pencerelerden veya diğer cam maddelerden uzak durun. Sarsıntı bitiminde mutfakta ocak ve benzeri şeyler açık kalmışsa bunları kontrol edin ve gaz, su vanalarını kapatın. Bütün önlemleri aldıktan sonra hazırladığınız deprem çantası ile birlikte sakin bir şekilde toplanma alanına gidebilirsiniz.

Deprem Anında Açık Alandaysanız

Deprem anında evde değil de açık alandaysanız deprem anında neler yapılmalı diye soracak olursanız yapmanız gereken şeyler ise şu şekilde. Öncelikle çevre binalardan olası yıkıntı riskine karşı kesinlikle uzak durmanız ve kendinizi açık bir alana almanız gerekiyor. Elektrik direklerinden, yol kenarlarındaki ağaçlardan uzak durun. Açık bir alanda çömelerek kendinizi korumaya çalışın. Daha kırsal bir yerde, toprağın kayabileceği bir alanda iseniz hızlı bir şekilde güvenli gördüğünüz ortama gidin. Çevredeki binalardan sarsıntıdan dolayı düşen cam gibi parçalar olabilir. Bunlara karşı dikkatli olmalı ve olabildiğince binalardan, duvarlardan uzak durmalısınız. Ayrıca deprem sonrası etkilerine karşı deniz kenarından kesinlikle uzaklaşın. Bulunduğunuz yerdeki toprağın altındaki altyapı konusunda dikkatli olun. Doğalgaz ve benzeri altyapı deprem anında sorun ve tehlike teşkil edebilir.

Deprem Anında Arabadaysanız

Deprem anında araçta olmanız halinde, bulunduğunuz alanlara göre farklı senaryolar oluşabilir. Deprem anında karayolunda sürüş gerçekleştiriyorsanız öncelikle bulunduğunuz yerin güvenliği önemli. Bir mahalle içerisinde veya otobanda olmanız alacağınız aksiyona etki göstermektedir. Geniş bir yolda olmanız takdirinde paniklemeden sağa yanaşın, anahtarı kontakta bırakarak camlar kapalı şekilde deprem sarsıntısının bitmesini bekleyin. Sarsıntı bittikten sonra sizin için güvenli olduğunu düşündüğünüz açık alanlara gidebilirsiniz. Köprüde, bir mahallede, enerji direklerinin altında gibi güvenli olmayan bölgelerdeyseniz aracı anahtar kontak üzerinde bırakarak terk etmeniz gerekiyor. “Deprem anında nereye saklanmalı?” sorunuzun cevabı bu senaryoda kesinlikle arabanız değil. Daha açık bir alana aracınız olmadan gitmeniz gerekiyor. Eğer tünel içerisindeyseniz de aracınızı durdurup yanında yan yatarak evde uyguladığınız çök-kapan-tutun hareketini uygulayın. Otopark gibi bir alanda iseniz kesinlikle aracınızdan çıkın. Yukarıdan büyük bir kütlenin düşümü sonrası araç ciddi ölçüde ezilerek hasar alabilir. Bu yüzden aracınızdan çıkarak yanına yatmalısınız. Araç tamamen yok olmayacağı için onu deprem anında bir koruma olarak kullanabilirsiniz.

Deprem Sırasında Metro veya Toplu Taşıma Aracındaysanız

“Deprem anında nasıl davranmalıyız?” sorusunun cevabı kesinlikle paniklememeniz gerektiği yönünde olacaktır. Metro veya toplu taşımada da aynı tutumu sergilemeli, çevrenizdeki insanlarla iş birliği içerisinde hareket etmelisiniz. Kesinlikle gerekmedikçe bulunduğunuz araçtan inmeyin. Metroda iseniz elektrik akımına kapılabilirsiniz. Diğer insanları panik edecek davranışlardan uzak durun ve sarsıntı bitene kadar bulunduğunuz alandaki tutunma bölgelerinde sabit durmaya, kendinizi korumaya çalışın.

Deprem Anında İşyerindeyseniz

Deprem tahmini edilemeyecek, bizi her an, her yerde yakalayabilecek olan bir doğal afettir. Bu yüzden her an bu afete hazırlıklı olmak oldukça önemlidir. İşyerinizde iseniz bina içerisinde kalın. Panikleyerek kendinizi bina dışına atmak için uğraşmayın. Yanında durabileceğiniz sağlam bir masa veya sandalye bulun. Pencerelerden herhangi bir patlamaya karşın uzak durun. Unutmayın, her şeyden önce panik yapmayın. Çevrenizdekilerle işbirliği içerisinde sarsıntı bittikten sonra binayı terk edin.

Deprem Sonrasında Kapalı Alandaysanız

Deprem sonrası yapılacaklar ise şu şekilde sıralanabilir. Önce kendinizi kontrol edin. Yara alma ihtimalinize karşın vücudunuzu kontrol edin. Bundan sonra çevrenizde başka bir insan varsa durumlarını kontrol edin. Deprem sonrası alınacak önlemler dendiğinde bir diğer önlem ise gaz vanalarını kapatmak. Deprem sonrası çıkan yangınlar oldukça olağandır. Bu tür bir ikincil afet yaşamamak adına vanaları kapatın. Eğer sızıntı çoktan yaşanmışsa camları ve kapıları açın. Öncesinde hazırladığınız deprem çantasını alarak yanınızdakilerle birlikte hızlı ve temkinli bir şekilde binayı terk edin. Artçı deprem ihtimallerine karşın binanıza sarsıntılar tamamen bitene ve görevliler tarafından onay verilene kadar girmeyin.

Deprem Sonrasında Açık Alandaysanız

Deprem sonrası yapılması gerekenler arasında önlem olarak alınmış olan deprem sonrası toplanma yerleri tercih edilmeli. Mahallenizde belirlenen toplanma alanına giderek sarsıntıların bitmesini orada bekleyin. Çevre binalardan uzak durun. Enerji hatları sorun yaratabilir. Binaların yanı sıra elektrik hatlarından da uzak durun. Acil yardıma ihtiyacı olan insanlara yardım edin. Toplanma alanında başlatılan yardım çalışmalarına katılım sağlamaya çalışmanız da oldukça önemli. Radyo gibi cihazlardan deprem bilgisi verilecek, deprem açıklamaları yapılacaktır, bunlara kulak verin.

Deprem Sonrasında Enkaz Altındaysanız

Bir deprem haritası çıkarıldığında ülkemizin deprem fay hattı oldukça aktif görünüyor. Deprem Türkiye için oldukça tehlike teşkil eden bir afet. Alacağınız önlemler, deprem sırasında yapacaklarınızın yanı sıra enkaz altında kalmak da farklı bir senaryo. Öncelikle kesinlikle paniklememeniz gerekiyor. Enerjinizi boş yere harcamamalı, tutarlı davranmalısınız. Çıkmanız riskli hayatınızı riske atmadan sesinizi duyurmaya çalışarak yardım ekiplerine ulaşın. Sesinizin kısılma ihtimaline karşın sesinizi ölçülü kullanın. El ve ayaklarınızı hareket ettirebiliyorsanız çevredeki nesnelere vurarak sesinizi duyurmaya çalışın.